Jeofizik Nedir??
Kategori:Jeofizik
Jeofizik, fizik ve matematik ilkeleri çerçevesinde yerküreyi inceleyen bilim dalıdır. Jeofiziği yerküre fiziği okyanuslar fiziği ve atmosfer fiziği olarak sınıflandırmak olanaklıdır. Jeofizik bilimi yerin manyetik (mıknatıslanma), gravite (yerçekimi), elektrik, sıcaklık, sismik (titreşim) ve deprem gibi zaman ve uzaklık içinde değişen fiziksel olguları inceler ve olguları kullanarak yerin oluşumunu ve yapısını araştırır. Petrol, doğal gaz, maden, kömür, yer altı suyu ve sıcak su gibi doğal ekonomik kaynaklarını çağdaş arama yöntemleri ile bulunmasını jeofizik mühendisliği sağlar. Jeofizik yöntemlerin yer altı yapısını inceleme ayrıntıları santimetre düzeyine kadar olabildiği gibi, inceleme derinliği de sınırsızdır. Çok karmaşık jeolojik yapıların hızlı ve duyarlı olarak incelenmesini sağlayan ekonomik bir araştırma dalıdır. Yerküre ve yer altı ile ilgili çok çeşitli sorulara yanıt aramada depremsellik ve yerin özelliklerini aydınlatmada kullanılan jeofizik çalışma alanları kısaca şöyle sıralanabilir.
- Sismik (titreşim): yapay ve doğal kaynaklardan üretilmiş sismik dalgaların yerin içindeki tabakalardan yayılmasının incelenmesi.
- Gravite (Yerçekimi): Değişik yoğunluklu kayaçların yerçekimi üzerindeki etkisinin incelenmesi.
- Manyetik: yer içindeki kütlelerin mıknatıslanma özelliklerinden kaynaklanan manyetik alanın incelenmesi.
- Paleomanyetik: yerin jeolojik devirlerindeki manyetik alanın zaman ve uzaydaki değişimlerinin ve buna bağlı olarak kıta hareketlerinin ve deformasyonlarının incelenmesi.
- Elektrik: yer içindeki doğal ve yapay kökenli elektrik akımlarına karşı kayaçların dirençlerinin incelenmesi.
- Elektromanyetik: yapay olarak oluşturulan elektromanyetik alan etkisi altındaki yer altı yapısının elektriksel davranışın incelenmesi,
- Doğal Elektromanyetik: atmosfer ve iyonosferdeki elektriksel olaylardan kaynaklanan manyetik alanın yer içindeki oluşturduğu elektromanyetik alanın incelenmesi.
- Sismoloji: yer sarsıntıları ve depremlerin oluş mekanizmasının ve sonuçlarının incelenmesi,
- Radyoaktivite: radyoaktif mineral ve kayaçların dağılımının incelenmesi.
- Sıcaklık: yerin sıcaklık değişimi ve dağılımın incelenmesi.
- Uzaktan algılama: yerin çeşitli frekanslardaki sinyalleri yansıtma özelliklerinin incelenmesi.
İnsanoğlunun yerküreyi ve evreni keşfetmek için atıldığı maceranın sürükleyici öyküsü jeofiziğin öyküsüdür.
Geçmişte ve günümüzde yerkürenin yapısı nasıldı?
Dağlar ve volkanlar nasıl oluşuyor?
Depremler nasıl ve nerelerde olmaktadır?
İçeceğimiz ve kullanacağımız yer altı suları nerelerdedir?
Petrol kaynakları…
Enerjinin, maddenin dünyası…
Bina, baraj, köprü ve fabrikaların zemin yapısı…
Bunlar hep jeofiziğin cevaplandırdığı sorulardır, çünkü jeofizik yer içindeki gözümüzdür.
Doğa sözcüklerinden türetilen jeofizik, dünyamız ve onun etrafını çevreleyen atmosfer ve hidrosfer ile uzayda yer alan diğer gezegenlerin fiziksel özelliklerini, onların yapısı ve oluşan olayların nasıl ve neden olduğunu araştıran ve insanlığın yararına ürünler olarak ortaya koyan bir bilim ve mühendislik dalı olarak tanımlanabilir.
Bu tanımdan, denizlerin, atmosferin, yerkabuğunun, yerin derinliklerini insanların yaşam sürdüğü doğal çevresinin fiziksel yapısı, maden, petrol, su, jeotermal kaynak, endüstriyel hammadde vb. gibi doğal kaynaklar: deprem, heyelan, su baskınları, çiğ gibi doğal olayların araştırılması anlaşılır. Ayrıca çeşitli boyut türdeki mühendislik yapılarının zemin araştırmaları ve zemin yapı etkileşiminin analizi, kent planlamalarında mikro bölgelendirme çalışmaları da jeofizik mühendisliği uğraş alanlarındandır.
Jeofizik mühendisliğinin araştırma ve ölçüm yöntemleri ya yer kürenin incelenen bölümüne ve olayına göre yada belirli fiziksel özelliklerinden yola çıkılarak gruplandırılabilir.
Yerkürenin ilgili bölümü ve olayına göre jeofizik araştırmalar, Uluslarası Bilim Birlikleri Konseyi (International Council of Scientific Unions)’ ne göre:
1) Sismoloji (Deprem bilim) ve Yer içi Fiziği araştırmaları
2) Hidroloji Araştırmaları
3) Jeomanyetizma ve Aeronomi Araştırmaları
4) Meteroloji ve Atmosfer Fiziği Araştırmaları
5) Volkanoloji ve Yer içi Kimyası Araştırmaları
6) Fiziksel Oşinografi (Oceanography) Araştırmaları olarak sınıflandırılırlar.
1900’lerden sonra geliştirilen çeşitli jeofizik yöntemlerde, incelenen fiziksel özelliklere bağlı olarak farklı değişkenler ölçülür ve buna bağlı bir kuramsal çözüm geliştirilir.
Jeofizik mühendisliği yöntemleri, yeryüzünde, havada (uydularla ve uçaklarla) sondaj kuyularında, maden galerilerinde ve laboratuarlarda yapılan ölçmelerden yararlanarak yatırımcı ve mühendis için gerek proje, gerek uygulama aşamasında yararlı birçok bilgiyi çok hızlı ve çok ucuza sağlar.
Kaynak: Sakrya Üniversitsi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü Web Sayfası
Konu: Jeofizik Mühendisliği 
27.12.07 14:35
